Samaritaan

Marcel M?ring:
Schrijf dat de roman entertainment voor de middenklasse is geworden en je kunt wachten op voorbeelden van spannende, andere romans. Ja, die zijn er. Ik kan ze met mijn ogen dicht aanwijzen. A.H.J. Dautzenbergs Samaritaan is een goed voorbeeld. Qua vorm, inhoud en inzet een van de boeiendste boeken die ik in de afgelopen twee jaar las. En Atte Jongstra is al vanaf zijn debuut een van de meest onderzoekende en tegelijkertijd meest leesbare schrijvers van Nederland. Om te zwijgen over Vlaanderen, waar Leo Pleysier, Peter Verhelst, de oude Ivo Michiels en een stoet anderen durft te gaan waar, bijna, niemand ging.

Trouw:
(selectie aanbevolen fictie) Dautzenberg kan kennelijk ook een gewoon verhaal schrijven. Of gewoon? Het boek bestaat uit louter dialogen (…) Het boek leest als een trein. Dautzenberg lijkt een roeping als stand-up comedian te zijn misgelopen (…) Samaritaan gaat in feite over altruïsme dat net zo goed egoïsme kan zijn (…) Zo is Samaritaan een misschien wat cynische maar ten slotte ook realistische parabel (…) Het is een ideeënroman, een zedenschets, een medische casus

NRC Handelsblad:
(selectie beste boeken van de week) Dautzenbergs Samaritaan heeft vele gezichten. Je weet nooit zeker wie je voor je hebt, net zo min als je weet wat echt en wat verzonnen is (…) Een spel met feit en fictie waar Dautzenberg duidelijk van geniet (…) Een geweldig spel van verwarring dat Samaritaan zo leuk en spannend maakt om te lezen

De Volkskrant:
Wat deze schrijver/acteur uitvoert, is nogal uitdagend: de grenzen van de roman bevinden zich buiten zijn boek. Verteller, auteur en feitelijke personen lijken met elkaar versmolten tot een driekoppig wezen (…) Samaritaan presenteert een vermakelijke geschiedenis over iemand die zijn nier poogt te doneren, maar vermorzeld wordt onder formaliteiten en bureaucratische regels (…) Dautzenberg schetst een grimmig beeld van Nederland waarin nauwelijks te spreken valt over het zoeken naar wegen naast de gebaande paden en waarin domme, wantrouwende lieden het voor het zeggen hebben (***)

De Groene Amsterdammer:
Voor de vorm en de variëteit scoort Dautzenberg punten op originaliteit. Samaritaan is zonder meer grappig; vooral zijn hysterische nier, zijn waanbeelden aan de morfine en het bezoek van ‘De schrijver’, die hem alvast meedeelt hier een autobiografisch relaas van te maken zijn geestig en hoewel realisme niet zijn doel zal zijn, geeft Dautzenberg een sterk beeld van het camouflerende medische taalgebruik en de bureaucratie (…) Op mij komt zijn verhaal over als de ultieme verveling, dezelfde lichamelijke desinteresse die doorgaans blijft voorbehouden aan junkies en alcoholisten, masochisten of mannen die zich bareback te laten grazen nemen in dark rooms (…) Een totale ontkenning van hoe fragiel gezondheid kan zijn (…) Dautzenberg speelt met feit en fictie, prima, maar hij speelt te saai, te bot

HP/De Tijd:
Een geslaagde, originele roman (…) Je wordt aan het denken gezet. De onvoorspelbare reacties nodigen je uit om je in de situatie te verplaatsen, jezelf met de hoofdpersoon te vergelijken. Dautzenberg geeft je de ruimte om de voors en tegens tot je door te laten dringen, met als gevolg dat de boodschap juist blijft hangen (…) Intelligent romandebuut dat al voor de verschijning veel aandacht kreeg. Dat is terecht

Cutting Edge:
Wie zijn debuut heeft gelezen, zal ook naar Samaritaan grijpen en niet teleurgesteld worden: de fucked up denkoefeningen die Dautzenberg in zijn vlijmscherpe stijl maakt, zijn in Samaritaan alomtegenwoordig (…) Elders op deze site staat dat je Dautzenbergs debuut als enige boek kan meenemen in de isoleercel van het gekkenhuis, zodat je troost zou kunnen putten uit het besef dat je niet de enige zieke geest bent op deze wereld. Vraag de verpleegster gerust om Samaritaan, dan kan je lezen hoe je niet de enige bent die zich een eigen identiteit aanmeet. Lezen om te herlezen! (*****)

De Standaard der Letteren:
Het uitgangspunt is sterk, relevant en spannend, maar al die dialogen geven de roman een light-gehalte: na tweehonderd bladzijden gebabbel, snak je naar een langere zin, naar een glimp van ambitie in de stijl. Dautzenberg is een figuur om in de gaten te houden, maar dat maakt Samaritaan nog niet tot verplichte lectuur

boeken.blogo:
Aan de ene kant een geweldig onwerkelijk verhaal, aan de andere kant een verhaal vol emotie (…) Ik heb Samaritaan in één ruk uitgelezen en het is iets bijzonders. Met zijn boek wil Dautzenberg het belang van donorschap opnieuw op de kaart zetten, maar wel geheel op eigen, geniale wijze (*****)

Kunststof Radio:
Een mooi boek. Een spel tussen fictie en werkelijkheid (…) Ik heb deze mooie roman met veel plezier gelezen. Ook door de revolutionaire vorm: louter dialogen. Je wordt door die dialogen meegezogen in het donorverhaal (…) Eigenlijk is de roman ook een verkapt verhaal over afscheid nemen van een doodzieke vader

De Morgen:
Coming man en meesterfabulator A.H.J. Dautzenberg schuwt het risico niet. Toch brengt hij zijn hachelijke onderneming tot een bevredigend einde, in real life én in de literatuur (…) Dautzenberg jaagt al zijn gesprekspartners op de kast met zijn eeuwige doorvragen, zijn morbide grapjes, stellige meningen en verknipte logica (…) Dautzenberg balanceert voortdurend op het slappe koord tussen absurdisme en ernst. Moet je lachen of huilen? Je weet het niet (…) Je leest Samaritaan geïntrigeerd en met stijgende verbazing uit

8 weekly:
Door al het gegoochel met symbolische aantallen lijkt de roman een religieuze aard te hebben, maar God houdt zich redelijk op de achtergrond. Wel benadrukt de strenge opzet het louteringsthema van Samaritaan (…) De roman lijkt geschreven met voorbedachte rade: aan alle kanten lijkt hij het resultaat van een strak georganiseerd schrijfproces (…) De opzet van de dialogen doet denken aan de sarcastische literatuur van Malaparte (…) De verhaallijnen zijn echter te dun om de roman tot op het niveau van zijn debuut te verheffen

Pieter Steinz:
Een heel geestig boek, in de vorm van 33 dialogen. 33, de leeftijd van Christus en het aantal canto’s van de Louteringsberg van Dante, die door de roman heen spelen (…) De hoofdpersoon gaat zelfs in dialoog met zijn nier, ik zat hardop te lachen. De nier doet Robert De Niro, na, Robert de NIERo (!) You talkin’ to me?! (…) Het grappige is dat ik na afloop merkte dat ik serieus ging twijfelen of ook ik een nier zal weggeven. Dat meen ik serieus (…) Een boek om veel over te praten. Een van de bijzonderste boeken die ik dit jaar heb gelezen

Pauw & Witteman:
Een mooi boek

Het Financieel Dagblad:
Net als in zijn eerste boek manifesteert Dautzenberg zich als een speelse en spitse, maar ook treiterbeluste verteller (…) In zijn neiging om schijnbaar nobele daden tot op hun egoïstische kern te ontleden, toont hij zijn affiniteit met generatiegenoot Arnon Grunberg (…) Als stilist is Dautzenberg zijn eigen onvervreemdbare zelf. Door Samaritaan consequent te structureren op basis van de dialoog en per hoofdstuk van gesprekspartner te wisselen, laat hij subtiel zien hoe zijn alter ego telkens een beetje van standpunt en stemming wisselt (…) De conclusie mag duidelijk zijn: met zijn twee boeken is deze schrijver dé ontdekking van het lopende boekenseizoen

Recensieweb:
Hoewel dit op het eerste oog een heel serieus onderwerp betreft, druipt het sarcasme doeltreffend van de hoofdpersoon af tot aan het punt waarop je je lachen eigenlijk niet meer kunt houden (…) Het boek verwijst op verschillende niveaus naar de wereldliteratuur, wat een extra dimensie toevoegt aan het verhaal (…) Dautzenberg schrijft op een luchtige manier en dat leest fijn (…) Een onderhoudend boek, mede dankzij het verrassende einde en de interessante rode draad (***)

Arie Storm (Het Parool, GPD):
Met deze A.H.J. Dautzenberg heeft de Nederlandse literatuur er de zoveelste pretfiguur bij gekregen. Breng hem op tv, interview hem in de krant, geef hem een column, geef hem prijzen, laat hem een boekenprogramma presenteren, stuur hem naar Afrika om mislukte voetballers te intervuewen, laat hem marathons lopen – maar laat hem alsjeblieft nooit meer een roman schrijven (*)

De Avonden:
Een goed boek, heel apart die dialogen (…) De hoofdpersoon kijkt van een afstand naar de gebeurtenissen, dat maakt het boek zo goed. Het nodigt je uit om je in de hoofdpersoon te verplaatsen: wat zou ík doen? (…) Geschreven op een niet nadrukkelijke manier, heel knap (…) De eerste Nederlandse roman die in dialogen is geschreven, en dat werkt heel goed. Origineel en passend. Een aanrader

Dagblad De Pers:
Een oerkomisch boek (…) Dautzenberg zal met dit boek met een enorme knal in de Nederlandse literatuur terecht komen

De Limburger:
Of de schrijver nu wel of niet een nier afstond, doet er niet toe. Het enige dat telt is of ik tijdens het lezen in de hoofdpersoon geloof. En dat is weer afhankelijk van de vraag of het goed geschreven is. Welnu, Dautzenbergs stijl is niet alleen soepel maar ook zo authentiek, dat je niet anders kunt dan meegaan met het verhaal (…) Er staan passages in Samaritaan die zo goed geschreven zijn, dat je verbijsterd bent (…) Neem nu de passage over de vader die gaat sterven. Alleen al voor die dialogen verdient Samaritaan om gekocht en gelezen te worden

L1 Radio:
Een mooi boek. Humoristisch, goed geschreven en het zet aan tot denken

Tzum:
De schrijver koos voor een opmerkelijke structuur. Het gehele verhaal bestaat uit dialogen (…) Het is een structuur die goed uitpakt, het geeft het verhaal schwung. Dat komt ook door de humor die in de dialogen verborgen ligt (…) Sterk is ook de dialoog met ‘de schrijver’ en het spel dat Dautzenberg in deze dialoog speelt met het schrijverschap en het genre van de autobiografische roman (…) De gesprekken met de vader verdienden meer pagina’s. Ik hoop dat Dautzenberg hier nog eens een roman aan gaat wijden

Hanta.nl:
Ondanks de zeer expliciete vorm – het van begin tot eind volhouden van de directe rede – ervaart de lezer Samaritaan als een verhaal uit één stuk (…) Het beeld dat er uit oprijst van het medische circuit zou om te lachen zijn als het niet zo herkenbaar waar, schrijnend en relevant door actualiteit was (…) Samaritaan is een baldadig boek, een zedenschets die heel goed waar gebeurd zou kunnen zijn, maar net zo goed uit de duim van de schrijven gezogen kan zijn. Voor het boek maakt dat niet uit

Medisch Vandaag:
Dautzenberg heeft een interessante roman geschreven. Samaritaan bestaat volledig uit dialogen, een kunstgreep die verrassend goed uitpakt (…) Dautzenberg beschrijft de gang van de hoofdpersoon langs het ziekenhuisprotocol zo realistisch, dat je op het einde nauwelijks meer twijfelt aan het waarheidsgehalte van de hele operatie (…) De roman is sterk genoeg om verschillende interpretaties mogelijk te maken  

Chrétien Breukers, De Contrabas:
Geweldig! Dat boek. Samaritaan

Het Goede Leven:
De sfeer in de roman is geestig (…) De spanning tussen beheersingsdrang en idealisme levert een hoop amusant geknetter op (…) Een zelfanalyse is geen solitaire bezigheid, maar volstrekt zich in de dialoog met medemensen. Het boek leest dankzij deze keuze voor de dialoog als een trein (…) De ik-persoon komt in de eerste dialogen over als een goedwillend, menslievend persoon. Even verderop blijken andere motieven mee te spelen, zoals het idee dat hij mogelijk de perfecte zelfmoord pleegt (…) Dautzenberg laat zijn lezers met een paar merkwaardige raadsels achter, na hen prima vermaakt te hebben al die 33 dialogen lang

Jasper Mikkers / Tymen Trolsky:
Samaritaan is een integere zoektocht die dankzij een glasheldere stijl op elke pagina boeit. Tegelijk is het boek een feest van cynisme en sarcasme. Alle figuren die in het boek voorkomen, worden op een scherpe en intelligente manier de maat genomen, inclusief de schrijver zelf. De patiënt is minder patiënt dan ieder ander die hij tegenkomt (…) Hij neemt de bureaucratie op de korrel, ziet scherp het falen van personen en de feilen van het systeem, bezit een observerend oog dat hem zelfs niet in de steek laat als hij nog half in coma ligt of verdoofd is door morfine. Hij etaleert een pijnlijk zelfbewustzijn dat niet wars is van relativering en humor (…) Wie een half jaar na de verhalenbundel Vogels met zwarte poten kun je niet vreten alweer met een bijzondere en bijzonder geslaagde roman komt, heeft veel in zijn mars. We kunnen nog veel van Dautzenberg verwachten.

Arts & Auto:
De hoofdpersoon in Samaritaan is Dautzenberg zelf (…) In 33 dialogen, een getal dat verwijst naar het vagevuur in Divina Commedia van Dante, beschrijft Dautzenberg, deels fictief, zijn belevenissen in het ziekenhuis op weg naar, en terugkijkend op, zijn nierdonatie (…) De ethische kanten aan zijn donatie neemt hij met een korrel zout (…) Dat hij wordt tegengewerkt, is misschien wat zwaar aangezet, maar het afstaan van een nier wordt hem beslist niet makkelijk gemaakt

Zuiderlucht:
Samaritaan is net als Vogels met zwarte poten in weinig standaard: geïnspireerd door De goddelijke komedie van Dante Alighieri, louter dialogen en met de donatie van een nier als onderwerp

Brabant Cultureel:
In feite is Samaritaan een zedenschets (…) Het uitpuren van de motieven waarom de ik-figuur in de roman nu wel of niet een nier doneert gaat prima via de dialoogvorm, maar draagt het gevaar in zich dat een en ander al te moraliserend behandeld wordt. Degenen die Dautzenberg een beetje kennen, weten dat daar bij hem geen gevaar voor bestaat, altijd heeft hij de ironie bij de hand om dat te voorkomen en ook zet hij sommige figuren een beetje karikaturaal aan om het documentaire karakter van het relaas af te zwakken

Better than yesterday:
Jammer dat het gedoe voor en na het doneren van de nier zo lichtvoetig wordt behandeld (…) Dit relativerende toontje deed mij verlangen naar een medische blunder (…) Mij irriteerde dat nuchter in zijn lot schikken (…) Pieter Steinz had waarschijnlijk een offday en de Volkskrant overdrijft enorm

Deadline:
De vorm van Samaritaan is erg apart. De roman is compleet geschreven in dialogen. Die vorm is perfect voor het verhaal dat Samaritaan vertelt. Een nier afstaan, zeker spontaan, betekent namelijk maar één ding: heel veel gesprekken (…) Samaritaan levert een interessante leeservaring op (…) A.H.J. Dautzenberg heeft een boek geschreven dat je laat nadenken over motieven, over welke constructies we voor onszelf bouwen, maar ook een boek met, ondanks de zware ironie, emotionele kracht. Dat is knap, erg knap

Boekendeler:
Samaritaan is op een unieke manier geschreven. Wat het boek zo bijzonder maakt is dat het uitsluitend bestaat uit 33 dialogen (…) Hoewel het onderwerp zwaar is weet Dautzenberg het verhaal op geniale wijze luchtig en vermakelijk te brengen, waardoor je het boek in een ruk uit wilt lezen

Cultuurbewust:
Moeiteloos heeft Dautzenberg de verschillende personages in de woorden die ze uitspreken weten te vangen. Vooral de hoofdpersoon en zijn ontwikkeling zijn kundig in dialogen vastgelegd (…) Zonder gene benoemt hij de irritante trekjes van de hoofdpersoon en daarmee van zichzelf. Dit lijkt te getuigen van veel zelfkennis, vermengd met humor, maar het maakt Dautzenberg wel tot een schrijver die vooral irritatie opwekt

Boek:
Tussen de regels door gaat hij diep in op de motieven van een donor en de effecten van de operatie (…) Meermaals zinspeelt Dautzenberg op promotie van nierdonatie. Wat als hij nu een roman over nierdonatie schrijft? Dan moeten potentiële donateurs toestromen. Of het zo werkt, is de vraag. Daarvoor is de roman te weinig getuigenislectuur en te veel literatuur. Eerder dan dat je overweegt zelf een nier te doneren, zet Dautzenberg aan tot nadenken over morele kwesties. Zoals: wat is goed doen?

Leon Verdonschot:
In een ruk uitgelezen. Wat een boek, wat een stijl, wat een moraal. Wat een schrijver (…) Samaritaan is een grote, geniale roman

Radio Noord-Holland:
Dautzenberg is een somber mens, maar hij heeft schijnbaar plezier in het schrijven en hij kan ook schrijven. Je zit er meteen in, je bent erbij (…) De kleine, leuke beschouwingen werken ontspannend (…) Hij beschrijft de bureaucratische medische wereld soms cynisch, soms ironisch, soms met opgetrokken wenkbrauwen, maar altijd met een lichte verbazing (…) Ik heb Samaritaan met heel veel plezier uitgelezen. Dautzenberg is een schrijver om in de gaten te houden

Boekenwurm & Pleeg:
Ik heb vanaf bladzijde één genoten van Samaritaan. Ik vind het nooit fijn als er veel dialogen in een boek zitten. Maar in Samaritaan heeft het me geen moment verveeld. Ik moest er om lachen. De auteur verstaat de kunst om met zijn korte zinnen, je toch te boeien. Als je in dit boek begint, moet je gewoon doorlezen

Boekblad:
Ik heb erg genoten van Samaritaan, net als van Dautzenbergs eersteling, maar wel op een geheel andere manier. Ik heb genoten van de vorm – de roman is geheel in dialogen geschreven -, maar ook van de lichtheid van de behandleing van het onderwerp, en van het intense zelfonderzoek. En het is nog grappig ook; you talkin’ to me? Lezen!